Theo Báo cáo của Liên minh HTX tại buổi làm việc, 6 tháng đầu năm 2018, cả nước có 895 HTX thành lập mới, đạt 40% kế hoạch năm 2018, giải thể 220 HTX yếu kém, trong số HTX thành lập mới có 716 HTX nông nghiệp (chiếm 80%), 179 HTX phi nông nghiệp. Các vùng kinh tế đều có HTX thành lập mới tăng khá lớn như Tây Bắc 140 HTX, Đông Bắc 196 HTX, Đồng bằng sông Hồng 64 HTX, Bắc Trung bộ 117 HTX, Duyên hải miền Trung 52 HTX, Đông Nam bộ 75 HTX, Đồng bằng sông Cửu Long 160 HTX. Đến ngày 15/6/2018, cả nước có 20.767 HTX, tăng 675 HTX và số thành viên HTX 6,5 triệu người, tăng 200.000 so với cuối năm 2017.
Trong thời gian qua, Chính phủ đã quan tâm chỉ đạo, tiếp tục hoàn thiện chính sách tác động thúc đẩy phát triển HTX như Quyết định số 461/QĐ-TTg ngày 07/5/2018 phê duyệt Đề án phát triển 15.000 HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả, Văn bản số 585/TB-VPCP và Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 22/5/2018 về tăng cường thực hiện Luật HTX năm 2012, chính sách mỗi xã một sản phẩm (OCOP), khuyến khích phát triển ngành nghề nông thôn, bảo hiểm nông nghiệp, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp…
Bên cạnh đó, cấp ủy và chính quyền địa phương quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo ban hành chính sách hỗ trợ phát triển HTX bằng nguồn lực của địa phương. Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, HTX hoạt động có hiệu quả, giao chỉ tiêu thành lập mới và nâng cao chất lượng HTX cho cấp huyện. Các HTX thành lập mới và tái cơ cấu HTX đang hoạt động theo mô hình chuỗi giá trị tăng mạnh ở các địa phương. Nhờ đó, tình hình phát triển kinh tế hợp tác, HTX 6 tháng đầu năm 2018 có chuyển biến tích cực. Tính đến tháng 6/2018 có khoảng 1.200 HTX, tăng 21% so cuối năm 2017. Tỷ lệ HTX hoạt động sản xuất, kinh doanh có hiệu quả có xu hướng tăng.
Trong 6 tháng đầu năm 2018, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh, thành phố thực hiện nhiều giải pháp, đóng vai trò nòng cốt phát triển kinh tế hợp tác, HTX như: Ban hành và triển khai quyết liệt Chương trình hành động phát triển kinh tế hợp tác, HTX theo Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2018, Chương trình hành động thực hiện Quyết định số 461/QĐ-TTg và Chỉ thị số 12/CT-TTg với các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cụ thể.
Đồng thời, chủ động xây dựng và triển khai các đề án phục vụ phát triển kinh tế hợp tác, HTX: Đổi mới công tác tuyên truyền về HTX; Xây dựng 500 mô hình HTX gắn với chuỗi giá trị; Đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động hệ thống Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX; Đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống các trường đào tạo nghề và cán bộ quản lý HTX; Nâng cao chất lượng và mở rộng cung ứng dịch vụ tư vấn quản trị, xúc tiến thương mại, công nghệ cho HTX; Giải pháp nâng cao chất lượng thông tin, báo cáo phát triển kinh tế hợp tác, HTX và hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam;…Cùng với đó là đẩy nhanh công tác nghiên cứu, khảo sát và nắm bắt thực tiễn phát triển kinh tế hợp tác, HTX; Nâng cao năng lực và vai trò thành viên Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, HTX trung ương và địa phương để tham mưu, đề xuất với Chính phủ, cấp ủy và chính quyền địa phương các chính sách hỗ trợ, kế hoạch phát triển HTX, THT, LHHTX và giải pháp xử lý khó khăn, vướng mắc cho HTX.
Phát biểu tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển kinh tế tập thể cho rằng, hiện nay, hoạt động của Liên minh HTX gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc do trình độ nhân lực còn hạn chế, công cụ sản xuất lạc hậu, việc tiêu thụ sản phẩm chưa chuyên nghiệp. Quá trình phát triển của hệ thống này liên quan từ hộ gia đình, đến tổ hợp tác, doanh nghiệp rồi mới đến Liên minh HTX. Vì vậy, các chủ thể tham gia vào hệ thống cần phải phát huy năng lực để tạo nên sức mạnh tổng hợp cho sự phát triển của Liên minh HTX. Các địa phương cần tiếp cận mô hình hoạt động kinh tế nông nghiệp hiệu quả cao để giải quyết vấn đề cốt lõi đang tồn tại ở Liên minh HTX hiện nay. Chúng ta cần nhìn vào thực tế hiện nay, số HTX hoạt động hiệu quả rất thấp, chỉ chiếm 30% trong số HTX hiện có. Do vậy, muốn nâng cao đời sống cho người dân phải có sự đồng hành của hệ thống chính trị, nhất là cấp ủy, chính quyền địa phương, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.
Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, chính sách hỗ trợ đầu ra cho sản phẩm của HTX còn nhiều bất cập, chưa phù hợp với nhu cầu thực tế, còn phân bổ theo cơ chế "xin cho". Quản lý Nhà nước đối với kinh tế hợp tác, HTX còn nhiều bất cập, hạn chế và chưa được quan tâm đúng mức so với doanh nghiệp. Việc xây dựng mô hình HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị gặp nhiều khó khăn, trở ngại.
Do vậy, việc củng cố HTX, tổ hợp tác là một trong những định hướng quan trọng, cần có hành động, cách làm cụ thể. Điều cần quan tâm nhất và cũng là vướng mắc nhiều nhất hiện nay là việc hoàn thiện thể chế, chính sách. Đây là gốc của vấn đề đối với HTX. Vấn đề quan trọng nữa là tổ chức lại sản xuất, cần có sự chỉ đạo phát triển chuỗi giá trị, có sự phân công và hợp tác từ doanh nghiệp, Liên minh HTX và các HTX, tổ hợp tác.